به گزارش ایسنا، معمولا آخر هفته‌ها برای تمامی بچه‌های دهه شصتی و هفتادی یادآور خاطرات شیرین حضور در خانه پدربزرگ و مادربزرگ است، حیاط‌های بزرگ و پر از گل‌های شمعدانی و درخت‌های سرسبز، حوض کوچک خانه، ایوان‌های بزرگ با طارمه‌های چوبی، قلقل سماور و قوری گل قرمز برای همه ما یادآور لحظاتی است که از ابتدای هفته روزشماری می‌کردیم تا آخر هفته‌ها به همراه بچه‌های فامیل در آن خانه دورهم جمع شویم و صدای شیطنت‌های بچه‌گانمان کل حیاط را پر کند، مادربزرگ و پدربزرگ در برابر غرغرهای مامان و باباها بگویند بچه‌اند دیگر بگذارید بازی کنند.
کم کم با ماشینی شدن زندگی و افزایش دغدغه‌ها این دورهمی‌های هفتگی جای خود را به دورهمی‌های ماهیانه و فصلی داد، خانه‌های بزرگ حیاط دار نیز جای خود را به آپارتمان‌های چندین طبقه دادند، احوالپرسی‌های حضوری جای خود را به تماس تلفنی داد و حتی همان تماس تلفنی نیز به ندرت انجام می‌شود.
آن دوران برنامه‌های تلویزیون نیز رنگ و بوی دیگری داشت، هنوز خونه مادربزرگ برای همه ما بهترین جای دنیا بود وقتی یکصدا با تیتراژ برنامه خونه مادربزرگه هزار تا قصه داره، خونه مادربزرگه شادی و غصه داره، خونه مادربزرگه حرفای تازه داره، خونه مادربزرگه حرفای تازه داره و …. هم‌خوانی می‌کردیم، دلمان پر می‌کشید تا آخر هفته برسد و دوباره همه به خانه‌ای برویم که همه در آن خوشحال هستند.
متأسفانه گذر زمان سنت‌های قدیمی را به مرور کمرنگ کرد، پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایی که روانه خانه سالمندان شدند، زیرا فرزندانشان فرصت نگهداری از آن‌ها را در سنین از کارافتادگی نداشتند یا مورد بی‌مهری فرزندان خود قرار گرفتند، از طرفی این روزها با پدیده‌ای به نام سالمند آزاری در مواجه هستیم که نگرانی بسیاری از سوی کارشناسان کشور را به همراه دارد.
در جهان ۷ نوع سالمندآزاری وجود دارد که در بین این‌ها خشونت جسمی، سوءاستفاده مالی و طردشدگی عاطفی از شایع‌ترین آن‌ها است، باتوجه به کاهش فرزندآوری پیش‌بینی می‌شود با پیری جمعیت در سال‌های آینده مواجه باشیم، بنابراین نیاز است فرهنگ احترام به سالمندان همانند گذشته در بین قشر جوان و نوجوان تقویت شود.
رفتار ما با سالمندان و بزرگترهای خانواده برای کودکان الگو می‌شود
مژده ارشادی دکترای روانشناسی و روانشناس بالینی در دانشگاه شهرکرد در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص پدیده‌هایی همچون همسرآزاری و کودک‌آزاری، اظهار کرد: شاهدیم بروز خشونت در بین افراد جامعه و خانواده موجب آسیب به سالمندان نیز می‌شود، از جمله آسیب‌های این موضوع طردشدگی سالمندان از سوی فرزندان و پرخاشگری نسبت به آن‌ها است.
وی با بیان اینکه ظرفیت همدلی در بین افراد جامعه کاهش پیدا کرده است، عنوان کرد: ما معمولا درگیر نیازهای خود شده و به اطرافیان بی‌توجه شده‌ایم.
ارشادی با بیان اینکه رفتار ما با سالمندان و بزرگترهای خانواده برای کودکان الگو می‌شود، یادآور شد: اگر والدین احترام به سالمند را به کودک خود آموزش ندهند در آینده نباید انتظار احترام از فرزند خود را داشته باشند، زمانی که والدین پدر و مادر خود را به سرای سالمندان می‌برند کودک در ناخوداگاه خود فکر می‌کند او نیز باید در آینده والدین خود را به خانه سالمندان ببرد.
عضو انجمن روانشناسی اجتماعی ایران در ادامه در خصوص علل شکل‌گیری سالمندآزاری، توضیح داد: طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی از پدیده سالمندآزاری هرگونه عدم اقدام یا اقدام نامناسب که به سالمند آسیب بزند، سالمندآزاری نامیده می‌شود، سالمندآزاری صرفا آزار فیزیکی جسمی نیست و در بسیاری از موارد سالمندان تحت آزار لفظی و اهانت قرار می‌گیرند.
وی با بیان اینکه در این نسل از جامعه ما در برابر خواسته‌های والدین و فرزندان خود تحت فشار قرار گرفته‌اند، اضافه کرد: معمولا این افراد خواسته‌های فرزندان خود را به خواسته‌های پدر و مادر خود ترجیح می‌دهند و حضور خود را از والدین دریغ می‌کنند.
ارشادی با اشاره به فرهنگ برخی از کشورهای غربی و آسیایی در برخورد با سالمندان، گفت: شاهدیم زمانی که سالمندان از چرخه اقتصاد خارج می‌شوند و کارایی اقتصادی لازم را ندارند، فرزندان آن‌ها را طرد یا رها می‌کنند که این نشان‌دهنده این موضوع است ارزشمندی و جایگاه سالمندان در جامعه به درستی تبیین نشده است.
این روانشناس خانواده افزود: رفتار نامناسب برخی از فرزندان با والدین سالمند ناشی از خشم فرزند نسبت به رفتار نامناسب گذشته پدر و مادر و یا تربیت ناصحیح برخی از والدین است که فرزندان خود را دیکتاتور، مساوات‌طلب، خودبین و خودرأی بارآورده‌اند است، این والدین جایگاه‌شناسی را به فرزندان خود آموزش نداده‌اند و جامعه نیز در رفتار پرخاشگرانه آن‌ها را همراهی می‌کند.
یادآوری مرگ به سالمندان نوعی سالمندآزاری است
وی با بیان اینکه یادآوری مرگ به سالمندان نوعی سالمندآزاری است، بیان کرد: گاهی فرزندان، سالمند خانه خود را با رفتار پرخاشگرانه مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند و گاها غفلت از آن‌ها و درگیری با کارهای روز موجب می‌شود یادی از آن‌ها نکنیم.
ارشادی با بیان اینکه استثمار فردی و اجتماعی، باج‌خواهی و بروز رفتارهای خشن در جامعه افزایش پیدا کرده است، اظهار کرد: بسیاری از ما حقوق شهروندی سالمندان را نادیده می‌گیریم و مشاهده می‌شود به علت مسائل مالی و گاها موضوع ارث سالمندان تحت فشار روانی و آزار و اذیت فرزندان خود قرار می‌گیرند.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه فرزندان با تفکر اینکه سپردن سالمند خود به سرای سالمندان موجب نگهداری بهتر سالمند می‌شود، گفت: این موضوع نشانه مصلحت‌سنجی فرزندان، تفویظ اختیارات و کاهش عذاب وجدان آن‌ها است و متأسفانه برنامه‌ای برای تکریم سالمندان وجود ندارد و سالمند در جامعه خاص دیده نمی‌شود.
شهروندان موارد سالمندآزاری را می‌توانند با شماره ۱۲۳ اورژانس اجتماعی در میان بگذارند
معصومه محمدی مدیرکل بهزیستی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه سالمندآزاری به رفتاری اطلاق می‌شود که منجر به اذیت و آزار سالمند در حیطه روانی، اجتماعی، مالی، جسمی و عاطفی شود، اظهار کرد: سالمند آزاری در همه جوامع دیده می‌شود، اما با توجه به فرهنگ سنتی و بومی در چهارمحال و بختیاری این پدیده در استان ما کمرنگ‌تر است.
وی ادامه داد: همین فرهنگ سنتی و بومی در چهارمحال و بختیاری نیز موجب شده است درخواست کمتری برای پذیرش سالمندان در مراکز شبانه‌روزی داشته باشیم، معمولا سالمندانی در این مراکز نگهداری می‌شوند که شرایط جسمی مناسبی نداشته و یا دچار بیماری آلزایمر باشند.
محمدی بیان کرد: در ۶ ماه ابتدایی سال در برخی موارد با رهاسازی سالمندان از استان‌های مجاور در چهارمحال و بختیاری مواجه هستیم، در صورت رهاشدگی سالمند یا کودک اورژانس اجتماعی در وهله اول با خدمات مددکاری سعی در بازگرداندن سالمند به کانون خانواده می‌کند اما اگر شرایط خانوادگی برای نگهداری سالمند مناسب نبود سالمند با دستور قضایی در مراکز شبانه‌روزی نگهداری می‌شود.
مدیرکل بهزیستی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه شهروندان موارد کودک‌آزاری، سالمندآزاری و همسرآزاری را می‌توانند با شماره ۱۲۳ اورژانس اجتماعی در میان بگذارند، گفت: در مواردی سالمند برای جلب توجه فرزندان متقضای حضور در مراکز شبانه‌روزی می‌شود که معمولا با ورود مددکاران سالمند به کانون خانواده بازمی‌گردد.
وی با اشاره به اینکه جامعه ما با کاهش موالید به سمت افزایش جمعیت سالمندی در سال‌های آینده پیش می‌رود، عنوان کرد: باید تلاش کنیم تکریم سالمندان در بین خانواده‌ها به یک فرهنگ تبدیل شود، اداره‌کل بهزیستی به عنوان متولی ساماندهی سالمندان در راستای حفظ شان سالمندان تلاش می‌کند.
محمدی در پایان یادآور شد: در حال حاضر ۳ مرکز خصوصی شبانه‌روزی نگهداری سالمندان در چهارمحال و بختیاری تحت نظارت سازمان بهزیستی وجود دارد که ۱۷۵ سالمند در این مراکز نگهداری می‌شوند.
آیات و روایات متعددی در قرآن‌کریم و ائمه اطهار بر احترام به والدین و سالمندان تأکید کرده‌اند، اما متأسفانه در جامعه امروز احترام به سالمندان کمرنگ‌تر از گذشته شده است، باید تلاش شود آموزه‌های دینی ما در این خصوص مجددا به قشر جوان و نوجوان یادآوری شود تا متوجه شوند برکت خدمت به والدین تا چه اندازه می‌تواند بر زندگی آن‌ها تاثیرگذار باشد.
انتهای پیام
