به گزارش ایسنا، استفاده بی‌رویه از آنتی‌بیوتیک‌ها باعث افزایش مقاومت باکتری‌ها به این داروها شده و نگرانی زیادی در دنیا ایجاد کرده است. باکتری «استافیلوکوکوس اورئوس» با انتقال از طریق غذا، باعث ایجاد مسمومیت غذایی و التهاب معده و روده می‌شود. یکی از انواع باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک، باکتری «استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به متی‌سیلین» (MRSA) است.
پژوهشگران دانشگاه علوم‌پزشکی تهران و آزمایشگاه پاتوبیولوژی مرکزی تهران در پژوهشی میزان شیوع این باکتری را در موادغذایی، بررسی کردند. محمد مهدی سلطان دلال و سیده معصومه ابریشمچیان لنگرودی به همراه همکارانشان، در این مطالعه مشارکت داشتند. نمونه‌های بررسی‌شده در این پژوهش از مناطق جنوب تهران، شهرری و اسلام‌شهر، جمع‌آوری شدند.
علائم مسمویت غذایی استافیلوکوکی به طور معمول سریع اتفاق می‌افتد و در بسیاری از موارد شدید است. شدت علائم به حساسیت فرد به توکسین یا سم باکتری، مقدار غذای آلوده خورده‌شده، میزان سم موجود در غذای هضم شده و وضعیت جسمانی فرد، بستگی دارد. اسهال و استفراغ از علائم معمول مسمویت‌های غذایی استفیلوکوکی است.
غذاهایی که در این نوع مسمویت‌های غذایی نقش دارند، گوشت و فرآورده‌های آن، تخم‌مرغ و فرآورده‌های آن، سالادها و ساندویچ‌ها، فرآورده‌های قنادی مانند نان‌های خامه‌ای، شیرینی‌های تر و شکلاتی و فرآورده‌های لبنی هستند. غذاهایی که در حین آماده‌سازی نیاز به دستکاری دارند و بعد از آماده‌سازی در دماهای نامناسب نگهداری می‌شوند، در این نوع مسمویت‌ها نقش دارند.
برای انجام این بررسی از تیرماه ۱۳۹۷ تا خردادماه ۱۳۹۸، تعداد ۵۶۰ نمونه غذایی شامل شیرینی تر و خشک، مواد پروتئینی خام و پخته، لبنیات، بستنی، سالاد و برنج از سه منطقه جنوب تهران، شهرری و اسلام‌شهر، با همکاری اداره نظارت بر موادغذایی و آزمایشگاه کنترل مواد غذایی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تهران تهیه شد و باکتری‌های موجود در آن مورد بررسی قرار گرفتند.
از ۵۶۰ نمونه غذایی بررسی‌شده، ۴۹ نمونه به استافیلوکوکوس اورئوس آلوده بودند. ۳۳ نمونه از شیرینی‌های تر، هشت نمونه مواد پروتئینی پخته (کباب کوبیده، جوجه کباب، سوسیس بندری، انواع ساندویچ، جگر، مرغ پخته، ماکارونی، انواع خورشت و پیتزا)، یک نمونه مواد پروتئنی خام، یک نمونه لبنیات، پنج نمونه بستنی سنتی و یک نمونه برنج پخته، به این باکتری آلوده بودند. بیشترین آلودگی مربوط به شیرینی تر بود و شیرینی خشک و سالاد فصل به این باکتری آلوده نبودند.
به گفته پژوهشگران این مطالعه، با توجه به اینکه شیرینی تر بیشترین آلودگی به باکتری استافیلوکوکوس اورئوس را داشته و شیرینی خشک به این باکتری آلوده نبود، می‌توان آلودگی بالای شیرینی‌های تر را به آلودگی خامه آن نسبت داد. استفاده از خامه غیر پاستوریزه و غیر بهداشتی، دخالت مستقیم دست در تهیه شیرینی و آلودگی ابزار و تجهیزات می‌تواند دلایلی برای آلودگی بالای شیرینی تر باشند.
به نظر این محققان؛ آلودگی نسبتا بالا در مواد پروتئینی خام نسبت به مواد پروتئینی پخته، نشان‌دهنده نقش حرارت در از بین بردن باکتری استافیلوکوکوس اورئوس است. اما از آن‌جایی که سم این باکتری به حرارت مقاوم است، نمی‌توان از سالم بودن غذای پخته شده اطمینان داشت و ممکن است سم آن باعث مسمومیت غذایی شود.
با توجه به نتایج به دست آمده، آلودگی به نسبت زیاد بستنی‌های سنتی قابل توجه است و ضرورت نظارت و بررسی مراکز بهداشتی را در این زمینه نشان می‌دهد و استفاده از بستنی‌های پاستوریزه و بهداشتی دارای پروانه ساخت توسط مصرف‌کننده مهم است.
از نظر قابل مصرف یا غیر قابل مصرف بودن نمونه‌های غذایی، طبق استاندارد ملی، علاوه بر آلودگی این باکتری، آلودگی‌های دیگری مثل کلیفرم، کپک، مخمر، آنتروکوک‌ها و… بررسی شدند و نمونه‌های بستنی سنتی (۶۸ درصد)، سالادها (۶۰ درصد) و شیرینی تر (۵۷.۵ درصد)، غیر قابل مصرف بودند. با اینکه نمونه‌های شیرینی خشک آلودگی استافیلوکوک نداشتند ولی ۲۰ درصد آن‌ها به سایر عوامل میکروبی آلوده بودند و میزان آلودگی آن‌ها بیشتر از استاندارد ملی ایران بود.
آلودگی به استافیلوکوکوس اورئوس در نمونه‌های بررسی شده شهرری ۱۱.۷ درصد، اسلام‌شهر ۷ درصد و جنوب تهران ۵.۳ درصد بود. نمونه‌های شهرری بیشترین آلودگی به این باکتری را داشتند. ولی از نظر آلودگی سایر عوامل میکروبی، نمونه‌های جمع‌آوری شده از منطقه جنوب تهران بیشتر بودند.
نمونه‌ها از نظر مقاومت آنتی‌بیوتیکی نیز بررسی شدند و در آن‌ها مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌های تتراسایکلین (۲۲.۵ درصد)، آگزاسیلین (۸.۲ درصد)، مقاومت به اریترومایسین و سیپرو فلوکساسین (۶.۱ درصد) و کلیندامایسین (۴ درصد) مشاهده شد. ۱۲ درصد از باکتری‌های به سیپروفلوکساسین و ۲ درصد از آن‌ها به کلرآمفنیکل نیمه حساس بودند. همچنین در باکتری‌های یک نمونه از گوشت خورشتی پخته شده، مقاومت چندگانه به آنتی بیوتیک مشاهده شد.
محققان این پژوهش برای کاهش عفونت‌ها و مسومیت‌های غذایی پیشنهاد می‌کنند که مطالعات جامع‌تری در زمینه بهداشت مواد غذایی انجام شود، برای افزایش آگاهی مردم نسبت به رعایت اصول بهداشتی و تهیه مایحتاج غذایی پاستوریزه و استاندارد اقداماتی انجام گیرد و نظارت‌های دوره‌ای افزایش یایند.
این مطالعه در قالب یک طرح تحقیقاتی در دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی تهران انجام شده و نتایج آن بهار سال جاری (۱۳۹۹) به صورت مقاله علمی پژوهشی، در فصل‌نامه «دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی» دانشگاه علوم پزشکی تهران، منتشر شده است.
انتهای پیام